EDUKASAUN · 24 May 2023 11:49 ·

Sulan Osan Mean Timor Iha Luhan Laran  Aprende Matenek Ho Traumátika  


Sulan Osan Mean Timor Iha Luhan Laran  Aprende Matenek Ho Traumátika    Perbesar

Lafaek News—Hakiak Timor nia futuru komesa ohin liu husi edukasaun ne’ebé dignu no seguru, la merese atu sulan labarik sira be nu’udar osan mean Timor nian iha um aida hanesan bibi-luhan harii besik estrada ne’ebé ema la’o bam ai hodi  hasee bei-beik hanesan nain ba eskola ne’e iha rai dook no hanesan Timor sei iha hela invazor sira liman.

Kondisaun eskola Paralelu Mau-Sorulo suku Poetete. imajen LN

Governu presiza hakiak Timor nia osan-mean (labarik-Timor) as liu interese partidária no interese privadu, tau labarik sira iha fatin dignu no seguru hodi aprende didi’ak atu bele kuda matenek metin iha sira nia kakutak atu kontribui ba transformasaun Timor ba husi nakukun ba naroman iha futuru.

Realidade ne’ebé hatudu iha areas remotas, bainhira lafaek news kobertura espesial ba eskola paralelu ida iha Mau-sorulo, suku Poetete, postu administrativu Hatualia A, haree ho matan, eskola didin ho hadak be fohuk da-daun, ai-rin dodok husi okos bee tidin ba rai, kalen ferujen, kadeira ain tohan tutan ho ai hafoin labarik sira tuur no meja laiha atu labarik sira tula netik kadernu iha leten.

Iha tempu udan ho anin, labarik sira aprende iha situasaun traumátika, konsentrasaun fahe, hanoin atu halai husi risku no hanoin saida mak mestre sira hakerek iha kuadru no hakerek materia la kompleta iha kadernu, dala ruma fila ho kadernu laran mamuk.

Tuir Remizio da Crúz, nu’udar estudante ida iha eskola paralelu ne’e katak, maske eskola ne’e át, maibé nafatin tuir aprendizajen to’o remata, tanba eskola ne’e governu la tau matan, inan-aman sira mak tau osan hamutuk hodi harii rasik eskola ne’e, maske kondisaun at, bastante aprendizajen la’o nafatin.

Sala-laran didin ho kalen no hadak, imajen LN

“Bainhira udan ho anin, ami labele hala’o prosesu aprendizajen, udan ho anin boot ami la hala’o prosesu apredizajem, maibé iha tempu baibain mos ami nia prosesu aprendizajem la’o la diak,” haktuir estudante Paralelu Mau-Sorulo, Remizio da Crúz iha Vila-Maria suku Poetete, munisípiu Ermera.

Kadeira ho meja balun oferese husi inan-aman sira, maibé seidauk sufisiente, tanba estudante 150 kompostu husi primeiru anu too sestu anu, kadeira 30 ho meja 10 resin de’it ho kondisaun ain tohar mak tidin iha rai-mean leten sala-laran hodi labarik sira tuur hodi tuir aula aprendizajen loro-loron, maibé estudante balun tenke tuur de’it iha rai-mean leten hodi hakerek materia.

“Tanba ami iha ami estudante mak barak liu kadeira no meza nune’e ami estudante balun tur de’it iha rai tan ne’e mak ami husu ba estadu liu-liu ba ministerio edukasaun atu bele resolve hela ami nia kondisaun eskola ne’e,” Remizio haktuir.

Afonso Soares nu’udar professor no mos responsavel ba eskola ne’e hateten, eskola ne’e hari’i iha tinan 2012 no 2013 hari’i rasik husi inan-aman sira, maibé to’o agora parte relevante sira seidauk hatan ba proposta ne’ebé husi responsavel eskola hatoo ba edukasaun municipal Ermera.

“Agora ami la hetan ajuda husi governu ami hatama ona proposta ba governu, maibé too agora la hetan resposta husi governu, iha tempu udan ami labele ami labele hala’o prosesu apredisazen tanba kalen sira kuak hotu no arin no ai-rin komesa lahuk hotu ona, ami mos falta kadeira ho meza bainhira ami tama ba iha prosesu apredisazem labarik balu tenke tur de’it iha rai” responsavel ba eskola paralelu Mau-Sorulo  ne’e relata.

Eskola Paralelu Mau-Sorulo, suku Poetete, postu administrativu Hatulia A, munisipiu Ermera. imajen LN

Professores ne’ebé hanoin iha eskola Paralelu Mau-Sorulo hamutuk nain neen (6) kompostu husi kontratadu nain lima (5) mo permanente nain ida (1), responsável ne’e husu ministériu edukasaun liu-liu governasaun foun atu tau matan ba eskola paralelu suku Poetete, hadia kondisaun infraestrutura, kompleta fasilidades meja no kadeira, no saneamentu inklui bibleoteka atu labarik sir abele aprende iha fatin seguru.

“Haree ba problema hirak ne’ebé mak ami hasoru ami husu ba parte relevante atu bele resolve urzentemente no mos ami husu ba governu ne’ebe mak tuir mai sese de’it mak lidera governu ne’e tau matan hela baa mi nia eskola ne’e,” Afonso hakotu.

Estajiadu  : Mateus de Deus

Editor        : Agapito de Deus

337 Views
Artikel ini telah dibaca 108 kali

badge-check

Editor

Baca Lainnya

Estudante Bolseirus Lamenta Ho Polítika IX Governu Muda Bolsa Hakbit Ba Parsial

6 July 2024 - 09:08

ME Resposta Karta Husi Konsellu Nasional Professores  Kontratadu   

1 July 2024 - 10:49

Leoncia Agradese Prezensa Joven Kreativu Hala’o Interkámbiu Iha Fatukero

27 June 2024 - 08:56

Estudante Rihun 3 Lansa Protesta Hasoru Governu Muda Bolsa Hakbiit Ba Parsial     

26 June 2024 - 14:24

CI Ho Abc Internationl Development Fasilita Formasaun STORY-Telling Ba Jornalista

26 June 2024 - 09:59

HA’U NIA HISTÓRIA MORIS MORUK NIAN HUSI TEMPU BA TEMPU

3 June 2024 - 16:09

Trending di EDUKASAUN