Lafaek News—Respeita feto no evita halo deskriminasaun hasoru feto, tanba feto mak kria dame no harmonia iha familia no nasaun.
Portavos Lusia Fátima da Silva, hateten bainhira feto nia moris laiha diskriminasaun no violénsia, mak feto sei kontribui ba familia nia haksolok no mos dame no paz harmonia ba nasaun.
“Hetan violénsia iha nia moris, Violénsia ne’e la’os de’it akontese ba feto adultu, maibe feto hasoru violénsia hahu kedas husi bainhira sei labarik. Iha dadus DHS hatudu mos 66% feto hetan ona esperiensia abuzu fiziku, no 24% feto hetan esperiensia abuzu seksual bainhira sei labarik, organizasaun fornesedor servisu asistensia ba feto no Labarik-feto sira, inklui polisia VPU loron-loron simu keixa no fó asistensia ba feto no labarik-feto sira ne’ebé sai vitima ba violénsia bazeia ba jéneru. Tinan 5 nia laran, Fokupers rejista total kazu 557 Violénsia doméstika – hasoru fen no 301 kazu violénsia seksual hasoru feto no labarik-feto Durante tinan 5 ne’e nia laran, Feto na’in 5 mate Violénsia doméstika-violénsia husi laen no labarik-feto ida mate tamba violénsia seksual no violénsia fiziku iha uma laran, realidade violénaia hasoru feto no labarik-feto kontinua as,” Lusia Fátima da Silva hatoo asuntu ne’e iha konferrénsia imprensa foin lalais iha FOKUPERS.
Iha ámbitu kampaña loron 16 ativizmu kontra violénsia hasoru feto no labarik-feto, Fokupers bolu nafatin ba ema hotu nia atensaun atu hamutuk halo mudansa ba Timor-Leste, ida neʼebé hakribi violénsia hasoru feto no labarik-feto, ema hotu iha responsabilidade hodi halo asaun kiik ne’ebé bele kontribui ba Paz iha familia, sosiedade no nasaun Timor-Leste
“Hamutuk ba Mudansa Liu husi muda liafuan no atitude no hahalok ne’ebe suporta violénsia hamutuk ba Mudansa kumpre vitima Sira Nia Direitu hodi assegura vitima Sira Nia Direitu hodi assegura Sira iha asesu no adekuadu ba rekuperasaun akompanhentu legal no justisa hamutuk ba Mudansa Hapara impunidade ijize responsabilidade ba autor violénsia Sira ba hamutuk ba Mudansa estabelese toleransia zero ba violénsia hasoru feto no labarik feto Sira”
Iha sorin seluk Maria Domingas Alves haktuir feto moris laiha diskrimasaun no violénsia mak sei kontribui ba familia nia haksolok no saudável feto nia moris laiha violénsia sei kontrubui ba komunidade no sosiedade moris iha armonia no dame, feto nia moris laiha violénsia hatudu lolos fiar neʼebé sai kultura
“Feto nia morís laiha violénsia mak sei hamenus taxa mortalidade inan ne’ebé la’os kauza husi moras lo-los no hamenus gastus orsamentu estadu ba tratamentu saúde, feto nia moris laiha violénsia mak sei hametin ekonomia familia no nasaun, Feto nia moris laiha violēnsia mak atinji loloos nasaun ne’ebe moris iha igualdade no respeita direitus umanus”
Tuir dadus nebe Mak Centeu Nasional Chega (CNC) rejista husi tinan 1975- 1999 feto ne’ebe mak hetan violénsia liu 800 depois de Timor ukun rasik an situasaun violénsia ne’e kontinua hafalun feto no labaraik feto ho idade 15 too 45 liu ona 33%.
Jornalista Magan : Natalia de Jesus
Editor : Agapito de Deus