Lafaek News—Relasiona ho kazu Oknum Polísia PNTL ida tiru mate sidadaun nain rua no ida kanek todan, Fundasaun Mahein (FM), Konsidera Sistema kontrolu iha intitusaun PNTL la funsiona hodi kontrola membru polísia utiliza armas estadu nian.
Peskizador Fundasaun Mahein Sancho Xavier informa, liga ba kazu Lahane ne’e la’os kazu iha ambisaun servisu ka la tuir orden, maibé kazu ida ne’e grave no krime duni tanba falta de kontrolu iha instituisaun.
“Kazu sira akontese barak hanesan ema balu mate no kanek tanba hetan tiru husi oknum PNTL iresponsabilidade sira ne’ebé uza kilat la tuir nia regras maibé buat sira ne’e akontese tanba ita haree Sistema kontrolu iha instituisaun ne’e la lao,” dehan Peskizador FM Sancho Ba Lafaek News Iha nia knar fatin bairo Formoza Dili, segunda 07/06/2021.
Sancho relata, Oknum PNTL ne’ebé lori kilat tiru sidadaun nain tolu iha Lahane nain rua mate no nain ida kanek todan ne’e krime grave presiza hetan atensaun depois tuir investigasaun halo prosesu krime no disiplinar ba oknum PNTL.
“Maske ita iha ona prosedimentu no mekanismu ne’ebé atu regularize uzu armas ne’e la dun lao ho di’ak tanba ita haree prosesu husi komandu ba membru ne’ebé komete aktu krime ne’e la dun rigorozu” Sancho esplika.
Sancho afirma, iha artigu 147 ko’alia kona-ba oinsá PNTL halo protesaun ba nia sidadaun sira no proteze ninia riku-soan iha rai laran hodi asegura direitu humanus, maibé implementasaun iha terenu ne’e seluk fali.
“Dala barak sira dehan kazu hotu iha ona prosesu nia laran maibé nunka fo sai rezultadu husi prosesu ne’e entaun ita la hatene kazu hirak ne’e ninia prosesu to’o ona iha ne’ebé,” nia lamenta.
Sancho realsa, Kilat sira ne’ebé oferese ba intituisaun PNTL no seguransa ne’e no instituisaun ne’ebé hetan kilat ne’e iha nia prosedimentu oinsá atu kontrolu uza armas.
“Hahú husi lei orgánika PNTL iha artigu 4 no artigu 5 ko’alia kona-ba oinsá atu uza no kontrola arma de fobu ida tanba arma de fobu ne’e so uza deit ba nesesidade servisu, bainhira membru PNTLida la tama servisu tenke rai kilat iha armariu ka paiol ne’ebé instituisaun prepara ona,” nia rekomenda.
Nia haktuir, membru PNTL ne’ebé lori kilat fila ba uma tenke iha autorizasaun no kualifikasaun konaba uzu de arma ninia maibé la liu iha kualifikasaun armas sira ne’e uza deit iha oras servisu nian no mos tenke tuir formasaun kona-ba oinsá atu uza armas.
Entretantu, liga ho kazu atentadu iha aldeia Ainitas-Hun suku Lahane Osidental, antes ne’e komandante jerál PNTL halo ona prosesu Inisiu pa oknum PNTL Tiru Sidadaun Sivil nain rua mate no ida kanek todan.
Tanba ne’e, Polísia Nasionál Servisu Investigasaun Kriminal (PNSIK), halo ona prosesu inisiu no foti asaun prosedimentu kriminal ho disiplinar ba ho oknum PNTL ne’ebé tiru Sidadaun sivil nain rua mate no nain ida kanek todan.
“Ita hotu hein tempu badak sei remata sira nia prosesu tomak hodi intrega ba ministeriu publiku hafoin ministeriu publiku mak sei entrega ba teibunal depois juiz mak sei foti desizaun ba kazu ida ne’e,” dehan Komandante Operasional Pedro Belo Ba Jornalista liu husi Pres Komferensia iha Komandu Jeral kaikoli dili, sabadu 06/06/2021.
Nia esplika, Komandante Jeral PNTL, Komisáriu Faustino da Costa, imediata sei foti desizaun ba membru PNTL ne’ebé komete krime refere, maibé buat hotu sei intrega ba prosesu investigasaun kriminal no disiplinar ninian.
“Kazu sira ne’e hotu ninia finalidade iha tribunal no mos prosedimentu uza kilat ne’e iha duni tanba ne’e mak Komandante Jeral Orienta kedas departamentu justisa atu halo kedas prosesu inisial ne’ebé oras new lao hela,” Komandante Pedro Belo deklara.
Entretantu tuir observasaun Jornalista Lafaek News iha terenu, Komandante Jeral PNTL Komisáriu Faustino da Costa, halo enkontru urjente ho Vise ministru Interior Antonio Armindo hodi ko’alia kona-ba oinsá foti desizaun ba Oknum PNTL ne’ebé tiru sidadaun sivil nain rua mate no nain ida kanek, akontesimentu ne’e akontese ohin 05/06/2021 dadeer tuku 02:00 madrugada iha suku Lahane Osidentál Postu Administrativu Nain-Feto Munisípiu Dili.
Jornalista : Orlando Magno
Editór : Agapito de Deus
