Lafaek News—Iha selebrasaun loron mundial justisa sosial ne’ebé organiza husi leitura Xanana reading room ho Yout Komunity Care liu husi seminariu ho tema, “Igualdade Partisipasaun Sidadaun Sira Asesu ba Justisa,” katak sidadaun hotu-hotu iha direitu hanesan atu asesu ba justisa.
“Bainhira ita ko’alia kona-ba igualdade partisipasaun sidadaun sira nian asesu ba justisa ita la ses husi ita nia konstituisaun republika iha ne’eba garante ema hotu nia direitu, laiha diferensa la tau dehan feto ka mane, hanesan de’it,” deklarasaun ne’e hato’o husi Diretór Nasional Asesoria Juridisial no Legislasaun Ministeriu Justisa, Neolino Vitas, iha Xanana reading room, sabadu, (20/02/2021).
Nia akresenta, iha partisipasaun ida ne’e, igualdade ba feto no mane ne’ebé mak laiha diskriminasaun, nune’e iha inplementasaun ba legislasaun sira tuir mai inplementa konstituisaun republika mós labele soke malu ho espiritu konstituisaun republika nian.
“Lei sempre garante katak lei sira ne’ebé sai iha Timor-Leste labele diskriminasaun tenke iha direitu hanesan, ezemplu ita nia kultura Timor nian, dala-barak mane mak sai na’in ba rai parte lorosa’e nian, no parte loron monu nia feto, maibé ita ba iha regime kona-ba rai nian ne’ebé mak ita iha hatete katak feto mane iha direito hanesan hodi asesu ba rai no nain ba rai,” tenik nia.
Nia hatutan, asesu ba justisa atu atinje objetivu prinsipal ida maka oinsa atu bele halo sistema justisa ho efikas, iha nia prosesu tomak ne’ebé maka justisa ne’e sei aplika sai prosesu ho lalais, ekilibriu, konfiansa, independente no justu, nune’e labele mosu diskriminasaun.
“Ita nia kuadru legal hotu iha Timor-Leste ne’e laiha diskriminasaun no labele halo deskriminasaun, labele fó fatin katak iha diskriminasaun iha ita nia rai ida ne’e labele mosu, se mosu mak lei la vale tia kedas,” tuir nia.
Nune’e mós nia informa, dezafiu bo’ot tebes ba Timor-Leste liu-liu ba komunidade sira tanba kuadru legal hotu ne’ebé hakerek ho lingua portugues nune’e susar atu kompriende lalais.
“Ami koko halo ona tradusaun ba tetun, maibé seidauk sufisiente, tanba ami nia ema tradutor lato’o, iha nain sanulu de’it konstituisaun iha tetun kodigu penal, liverdade manifestasaun iha tetun no lei sira seluk tan,” dehan nia.
Entertantu , Diretór Nasionál Asesoria Juridisial no Legislasaun Ministériu Justisa (MJ), Neolino Vitas, hato’o asuntu ne’e hafoin sai oradór prinsipal iha ambitu selebrasaun loron justisa sosial ne’ebé partisipa masimu husi estudante univesitariu sira.
Jornalista : Rita Moniz
Asisten Editór : Pedro de Almeida
