Lafaek News—Xefe Prinsipál Negosiadór Delimitasaun Fronteira Marítima, Kay Rala Xanana Gusmão, afirma nia pozisaun firme luta maka’as ba kadoras tenke dada mai Timor Leste.
Kay Rala Xanana Gusmão hato’o asuntu ne’e iha Palásiu Prezidensiál Kuarta (14/12/2022), hafoin hala’o enkontru ho Prezidente Repúblika José Ramos-Horta hodi fó kongratula vizita xefe estadu nian ba nasaun Singapura no Malasya.
“Imi ne’ebé ladún akompania prosesu atu dehan de’it katak lalika husu nia apóiu tanba nu’udar ema ida ne’ebé reprezenta lori estadu nia naran ba konsege tiha fronteiras marítimas, diskuti ho komisaun ho Austrália ho kompañia sira durante fulan 6 nia laran ou liután hodi hatudu Timor Leste nian pozisaun kona-ba ida ne’e,” esplika Xefe Prinsipál Negosiadór Delimitasaun Fronteira Marítima Kay Rala Xanana Gusmão ba Jornalista.
Tuir Xefe Prinsipál Negosiadór principal fronteira marítima ne’e haktuir, buat sira ne’e mak la’o la konkorda malu tratadu seida’uk asina, ne’e duni posisaun klaru tiha ona, klaru ona kona-ba ida ne’e.
“ Ha’u la fo Konsellu ba governu tanba ema sira ne’eba mesak matenek de’it, ha’u nia posisaun mak ne’e kadoras mai Timor Leste, tratadu ne’e iha akordu ne’e, iha tan anexu, anexu sira ne’e hotu temi kona-ba ida ne’e, komisaun konsiliasaun ami hasoru malu besik tinan ida, hotu tiha konkorda malu tiha, seida’uk aprova”.
Xanana Gusmão hateten, kona-ba pozisaun iha ne’eba lalika husu apoiu, tanba ha’u nia posisaun iha ne’eba loos ona, klaru ona dehan ida ne’eba tenki mai iha ne’e, hodi konsege konvense Presidente komisaun ho advogadu husi komisaun konsiliasaun ne’e, sira mai to’o iha ne’e, ba to’o Suai hodi esplika tanba saida mak defende arumentu sira ne’ebé mak lori ba iha ne’eba fila-fali, ba to’o Singapura.
“karta ne’ebé mak asina iha Nova Iorke ne’e, konsege tiha manan buat sira ne’e hotu mak foin lori mai setimu governu iha Mari Alkatiri nia governu konkorda tiha ho tratadu ne’e mak haruka ba Sekretáriu Jerál,” katak Eis Komandante Em Xefe Das Falintil ne’e
Hodi hatete, aprova ne’e governu mak aprova, iha sétimu governu mak aprova iha Cambera governu Australiano mak aprova, no aprova haruka tratadu ne’e ba Nova-Iorke, maibé antes kadoras ne’e bele mai to’o iha governu ida-idak, sira sei diskute kleur fali la fronteira ona maibé kona-ba Greater Sunrise.
Entretantu antes ne’e Primeiru Ministru Taur Matan Ruak simu vizita husi Reprezetante Woodside Energy, kompostu husi Ezekutivu Vise Prezidente ba Development Andy Drummond, Vise Prezidente ba Upstream Agreement, Ross Wildy, Vise Prezidente ba Assess no Develop, Grant McKenzie, General Manger Development, David Reid, ne’ebé mai vizita Timor-Leste hodi ko’alia ho Governu Timor-Leste kona-ba opsaun di’ak liu hodi dezenvolve kampu Greater Sunrise ba benefisia povu Timor Leste hodi diskute kona-ba prosesu dezenvolvimentu Greater Sunrise nian.
Nune’e, Xefe Governu hein katak iha tempu badak bele hetan solusaun ida di’ak hodi bele hahú ona prosesu dezenvolvimentu Kampu Greater tanba Timor-Leste ho Austrália no kompañia Joint Venture kuaze lakon ona tempu barak ba negosiasaun Kampu Greater Sunrise .
Jornalista: Rita Moniz
Editór : Agapito de Deus