Lafaek News—Kordenadór Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste, Rui Maria de Araújo, alert aba populasaun postu administrativu Fatumea, munisipiu Kovalima atu labele pániku transmisaun lokál ne’ebé aumenta iha Klauhalek no husu atu tuur hakmatek iha ida-idak nia uma horik fatin.
Tuir teste PCR ne’ebé iha deteta tan kazu pozitivu covid-19 na’in 1 husi aldeia Klauhalek, suku Belulik-Leten, postu administrativu Fatumea, munisipiu Kovalima no totál Kazu transmisaun lokál iha Fatimea aumenta ba na’in hitu (7) ona
“Tan ne’e, dala ida tan apela ba populasaun iha Fatumea atu labele pániku Favor tuur hakmatek iha ida-idak nia fatin, lalika la’o ba mai lai, foo tempu atu ekipa saúde ho ekipa konjunta husi CIGC-SS, buka tuir kontaktu, no foti tan amostra hodi bele halo teste,” katak Ruir Maria Araujo, ba jornalista sira iha konferénsia imprensa CCD kinta semana ne’e.
Koordenadór ne’e mós apela ba populasaun iha munisípiu Kovalima no Bobonaro, atu lalika pániku, fo tempu ba autoridade sira halo servisu hodi bele determina iha tan Kluster ka agrupamentu kazu pozitivu seluk, ba populasaun ne’ebé hela besik liña fronteira, labele hakat ba mai iha fronteira.
Husu mós ba komunidade ho lider komunitáriu sira, bainhira hatene ema ruma ne’ebé halo viajen atravesa fronteira ba nasaun seluk, no fila mai, la aprezenta-an atu tama kuarentena, favor informa autoridade polísia ho pesoál saúde sira, atu bele lori ema ne’e ba kuarentena.
“Husu mós ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, hakarak fó hanoin hikas katak, husi evidénsia ne’ebé ita iha, maski transmisaun lokál ne’e sei restritu iha aldeia Klauhalek, Suku Belulik Leten, Fatumea, ita hotu tenki alerta nafatin, no alerta ba bei-beik, hodi pratíka ho disiplina utilizasaun maskra, medidas ijiéne pessoál, distánsiamentu fíziku, no mós distansiamentu social,” Rui Maria Araujo subliña.
Tanba husi teste PCR ne’ebé halo deteta tan pozitivu mane ida, ninia kabén konfirmadu nu’udar kazu foun, loron rua liu-ba, husi dadus ne’ebé rekolla, no análiza ne’ebé halo ba istória kontaktu husi kazu foun ida-ne’e, ekipa vijilánsia to’o iha konkluzaun, katak kazu foun ida ohin, mane ho idade tinan 69, hela iha aldeia Klauhalek, sintomátiku, nia gasta maior parte husi nia tempu iha toos no hakiak karau fatin besik baliza ho Indonézia nia desa naran Lookeu, Kecamatan Tasifeto-Barat, Kabupaten Belu.
Horiseik dia 24 Fevereiru 2021, ekipa vijilánsia epidemiolójika no laboratóriu, halo rastreiu iha aldeia Klauhalek, suku Belulik-Leten, postu Fatumea rekolla tan amostra 40, hodi submete teste laboratóriu no rezultadu final PCR hatudu CT (Cycle threshold) value 40, signifika iha faze rekuperasaun.
“Ida-ne’e hatudu katak nia hetan kontájiu, mais ou menus entre semana rua too semana tolu liu-ba, dadus hirak ne’e hotu hatudu katak, too ohin, kluster ka agrupamentu Klauhalek nian,” katak Rui Maria Araujo.
Kazu primáriu ne’ebé hala’o transmisaun lokál ba ema na’in 7, kompostu husi feto na’in 4 no mane na’in 3, seidauk iha evidénsia katak kluster ka agrupamentu ida-ne’e espalla ona mós ba fatin seluk.
Ekipa vijilánsia epidemiolójika ho laboratóriu husi nivél nasionál, munisípiu Kovalima inklui Sentru Saúde Fatumea, hamutuk ema na’in 20, oras ne’e da-daun nafatin hala’o rastreiu ba kontaktu sira hotu.
Enkuantu dadus jerál ba loron 25 fevereiru 2021 nian, Kazu konfirmadu foun: 1, Kazu rekuperadu: 1 (husi RAEOA) Kazu ativu: 21 no ema tama husi fronteira husi horiesik mai ohin liu husi dalan regular hamutuk 17, iregular na’in 4 sira hotu tama iha kuarentena
“Kazu konfirmadu na’in 6 ne’ebé horiseik halo viajen husi Fatumea mai Dili, too iha Vera-Kruz 11 kalan, sira iha kondisaun ne’ebé kolen tanba halo viajen naruk, maibé konsidaun saúde agora estável hela, tenik Rui
Kordenadór ne’e mós fo apela katak, haree husi nivél alerta no resposta ne’ebé Governu Timor-Leste adopta ba prevensaun no mitigasaun Covid-19 iha Timor-Leste, hahú 23 de Fevereiru 2021, Timor-Leste tama fali ba faze ne’ebé hanaran ALERTA 3, ka faze mitigasaun ALERTA 3 ne’e aplika ba Timor-Leste tomak, maibé serka Sanitária aplika de’it ba munisípiu Kovalima no Bobonaru, tuir rezolusaun governu nº4 & nº5, 15 Fevereiru 2021 ema ka sasan atu tama sai ba munisípiu rua ne’e, tenki iha autorizasaun husi Sala Situasaun, Sentu Integradu Jestaun Krize.
Prosesu rastreiu ka screening ne’ebé halo iha Munisipiu Kovalima, Bobonaru ho RAEOA, sei nafatin la’o, Rezultadu la iha mudansa barak husi informasaun ne’ebé hato’o ona horiseik ho hori-bainruak.
Jornalista : Sandi Belo
Asisténsia Editór : Egidio Nono