AINARO · 14 May 2022 02:56 ·

 OJE 2022 $ 385,661 Ba Ainaro Seidauk Suli Ba Suku Foho-Ailico


 OJE 2022 $ 385,661 Ba Ainaro Seidauk Suli Ba Suku Foho-Ailico Perbesar

Lafaek News–Dadus husi Organizasaun Non-Govermental (ONG) La’o Hamutuk (LH) katak Orsamentu Jerál Estado (OJE) 2022 governu aprova osan montante dollar Amerikanu 385,661, aloka ba munisípiu Ainaro seidauk benefisia hosi suku Foho-Ailico, postu administativu Hatu-Udo tanba irrigasaun, estrada, bee mós no grupu agrikultura sira seidauk hadia no hetan apoiu hosi governu.

Komunidade aldea Ainaro Kiik, suku Foho-Ailico, Postu Hatu-udo, munisípiu Ainaro, Januarro da Costa hatete, tanba moris ho agrikultura, osan ne’ebé iha mai hosi atividade agrikultura, maibé problema ne’e sira hasoru mak estrada la aat, resulta iha tempu udan sira tenke tuur no lalin produtu ba merkadu ne’ebé kuaze kilometru sanolu hodi hetan de’it dolar lima tanba kapasidade ba sira so bele lori de’it produtu dolar lima nian.

La’ós ida ne’e de’it, maibé bee moos ba sira  la iha, sira so bele konsumu bee merak hosi mota. Komunidade ba kee bee matan iha mota, hafoin ba kuru iha mota, hahu hosi tempu ukun an too agora seidauk iha apoiu ruma hosi governu,” dehan , Januario da Costa iha nia aldea Ainaro Kiik foin lalais ne’e

Nia akresenta problema no amisa ida tan mak, mota ho naran Karau Ulun iha 2009, mota ne’e sobu komunidade nia natar no 2012 aumenta halo grave liu-tan. Mota refere muda an latuir ona nia fatin tuan maibé sobu komunidade nia natar hodi halo mota dalan foun.

Ho preokupasaun hirak ne’e, Ami husu ba governu atu hadia ami nia estrada atu fasíl hodi asesu ba merkadu, fornese bee moos mai ami. Hadia mos ami nia mota no halo irrigasaun ne’ebé atu nune’e ami bele aproveita fali natar ne’ebé abandona durante tinan 13.

Hatan ba  preokupasaun ne’e xefe suku Foho-Ailico, Postu Hatu-udo, Deonato de Araojo Laet hatete, Kona ba estrada nu’udar autoridade suku esforsu ona buka dalan fazeadamente no komesa resolve dadaun ona. Estrada ne’ebé mak komunidade sira kestiona diresaun aldea buikala iha ona prosesu no kontratór sira asina ona kontratu tanba ne’e ita garante katak iha tempu badak sei resolve ba problema estrada tanba iha ona prosesu aprovizonamentu. 

Nia konsiente Problema boot ne’ebé suku foho-Ailico infrenta mak mota ne’ebé sobu komunidade nia toos, felizmente munisípiu Ainaro nia rai tetuk ne’ebé mak luan ne’e suku Foho-Ailico. Iha 2009 mota etraga komunidade nia natar no halo grave liu-tan iha 2012. Kada tinan aumetna sobu komunidade nia fatin, no estraga mós rai rohan ne’ebé komunidade sira uza hodi halo toos.

Iha indundasaun ne’e mota kuaza estraga etares atus ida liu no natar fatin ne’e sai ona mota permanente tanba ne’e nu’udar xefe suku hatoo ona ba parte kompetente oinsa bele haree kona ba problema ida ne’e. 

Nia esplika, loron hirak liuba konvida ona administradór munisípiu no liña ministeral sira munisípiu nian  tuun mai haree direta oinsa bele buka solusaun. Mota orijen sai fali ai-laran no natar fatin sai fali mota permanente. Tanba ne’e pedidu hatoo ba governu oinsa atu normaliza fali, hodi lori mota ne’e ba iha nia fatin orijinál atu nune’e bele salva komunidade nia fatin.

Alende mota estraga natar fatin, estraga mós fasilidade publiku sira hanesan, eskola, klinika, kapela no sentru komunitaria. Karik la iha atensaun hosi governu, ha’u fiar problema ne’e sei boot liu tan,”  dehan xefe suku Deonato de Araujo Laet iha nia suku Foho-Ailico foin lalais ne’e.

Iha suku Foho-Ailico iha aldea neen kompostu hosi aldea Ainaro kiik, Ailora no Baha, Ramerlau, Legumera no aldeia Lesu, total populasaun kuaze rihun lima. Populasaun ne’ebé hela iha area ameasadu refere hamutuk xefe de família atus tolu liu.

Jornalista : Felisberto Fernandes

Editor         : Agapito de Deus

282 Views
Artikel ini telah dibaca 78 kali

badge-check

Editor

Baca Lainnya

FJDE Apoiu EhD Dezenvolve Setor Kafe Uut Sirkula Ona Iha Merkadu Nasional

22 April 2024 - 15:52

Grupu Hortikultura Maudiu II Glenu Fulan 1 Hetan $ 2400, Sosa ona Kareta 2 Ho Uma Luxu 3

22 April 2024 - 15:28

SEKopp Halibur Movimentus Kooperativa Nudar Baze Fundamentu Ekonomia Família

6 April 2024 - 12:44

Fernando Lay Lamenta ho Desizaun DNTT Hapara Motor 3 Roda ho Tum-Tum  

4 April 2024 - 10:41

SEFOPE Lansa Peskiza Empreza No Abilidade Ba Merkadu Traballu

20 March 2024 - 14:40

SEFOPE Despede Ho Traballadór Timor-Oan 43 Molok Ba Austrália  

20 March 2024 - 10:46

Trending di EKONOMIA