Lafaek News—Kbiit osan laiha, forsa fíziku la too atu halo servisu ne’ebé simplesmente, hanesan fase ema nia ropa, hili lata mamuk iha lixu fatin no ajuda fa’an ema nia modo atu bele hetan netik osan bele sosa hahan iha uma laran, mehi atu hakat ba ida ne’e, maibé susar atu book an oinsá bele hetan osan.

Moris iha sidade diferente ho foho, moris iha foho buat hotu fasil, maski osan laiha maibé bele moris ho produtu lokál hanesan batar, fehuk, aifarina, talas, kontas, hare no seluk tan, maibé moris iha Dili buat kiik ka boot tenke ho osan, sa tan ema ne’ebé laiha forsa atu la’o no laiha família atu ajuda pasiénsia tenke tuur hein de’it iha toba fatin hodi depende sustentabilidade ai-han bika ida husi maluk ne’ebé hela besik.
Situasaun ekonomia uma laran sai fali presaun ba inan Faluk Juliana, moris triste no matan been hamaluk loron-kalan too afeta nia kondisaun isin lo-loon ne’ebé normal sai fali defisiénsia tanba hanoin barak liu.
Faluk ho idade 44 ne’e hanoin atu lakohi dependénsia, maibé oinsá loos, osan laiha, kondisaun saúde mós ladún di’ak, idade be avansadu liu ona, oan sira be hele dook, see mak atu hasee hodi husu hahán iha ka lae, pasiénsia tuur hodi hein de’it.
Faluk Juliana Soares orijen moris husi Manatutu postu administrativu Laklubar oan feto mesak husi Siku ho Na’eta, ikus mai kaben Francisco konsege iha oan mane mesak ida de’it, maibé laiha servisu no depende de’it sira nia tiu ida ne’ebé hela besik iha uma ne’e.
Iha entrevista espesial ho Lafaek News, Juliana konta katak kuaze tinan 5 hela de’it ho oan nain ida, hahán uma laran laiha, sorte família hanesan tiu fali ne’ebé hela besik bele tau matan liu husi hahán bikan iha loron ho kalan.
“Tama ona tinan 5 ha’u la sai iha uma laran no ha’u han etu bikan ida bainhira ha’u nia tiu sira fo mai ha’u tanbá ha’u nia liman sorin ain no knotak todan hotu, ha’u hamrik de’it mós la di’ak,” haktuir faluk Juliana ba Lafaek News, nia rezidénsia Bekora, foin lalais ne’e.
Juliana haktuir nia moras katak moras ida ne’e mósu iha tinan 2016, momentu ne’eba nia fase hela ropa derrepente liman kukun naklosu sai, tuir mai ba konsulta kedas iha sentru saúde Bekora maibé sente la di’ak, nune’e nia ba fali Laklubar mós la bele kura, nune’e rezultadu ikus inan faluk nia liman, ain no knotak sente todan hotu halo nia labele book an too ohin loron iha de’it uma laran.
“Hafoin ha’u hetan moras ida ne’e ha’u laiha osan, foos no bee inklui mós nesesidade seluk atu konsumu loro-loron iha ha’u nia moris tanbá ita laiha ona forsa atu buka osan, entaun se loos mak atu fo osan mai ha’u hodi uza ba nesesidade loro-loron nian,” espresaun husi inan faluk ne’e.
Nia dehan, tempu di’ak Amu sira fo ajuda inan faluk Juliana lori nesesidade báziku no hasa’e orasaun ba nia moras, família rasik nunka tau matan hodi buka dalan oinsá bele resolve nia problema.
Uma ne’ebé faluk Juliana hela, kondisaun at liu, didin sira nakles, kalen iha uma kakuluk kuak ba mai, nune’e iha tempu udan udan sulin husi kakuluk ba toba fatin no anin huu husi didin ne’ebé kuak nakloke an hateke burus husi uma laran sai ba liur
“Ha’u hela iha ne’e kleur ona kuaze besik tinan 30 tanbá uma ida ne’e hari’i dezde Indonézia nia tempu entaun bainhira udan ha’u toba de’it iha fatin bokon tanbá udan ben tama habokon hotu uma laran inklui mós toba fatin ida ne’e ha’u sente araska liu,” nia deklara.
Iha entrevista ikus, inan faluk ne’e la husu buat ruma ba estadu atu tau matan, maibé hato’o de’it agradesimentu boot ba jornalista lafaek news ne’e, tanba bele ba vizita ona hodi haree nia kondisaun moris ne’ebé nia enfrenta da-daun.
Iha atividade kobertura espesial ne’e jornalista Lafaek news observa no sita katak, uma ne’ebé faluk ne’e hela la dignu ona, piku ne’ebé didin lahuk sai dodok hotu, ai ne’ebé prega kalen lahuk namtate, no pasiénsia boot ba inan faluk ne’e tenke toba iha bokon laran bainhira udan tau loron-kalan.
Jornalista : Orlando Magno
Editora : Nelya Barros