Lafaek News—Negosiante Francelino da Cruz Savio, reklama Timor Leste krize loos ba servisu hanesan indústria, maske ukun an tinan rua nulu resin ona, joven sira halerik no tenke halai sai husi Timor ba servisu iha ema rain hodi hatun dignidade Timor hanesan nasaun soberania independente, maibé foin sa’e labele lakon esperansa.
Francelino hateten, hanesan ema joven labele lakon vontade, maibé hametin esperansa hodi hakat ba oin ho hanoin kreativu oinsá bele hetan osan liu husi negosiu kiik iha dalan ninin.
Francelino da Cruz Savio ho idade 24, husi munisipio Lautem postu administrativu Luro, suku Kotamutu aldeia Etanisi, hala’o hela estudu iha fakuldade siensia sosiais departamentu polítika dezenvolvimentu komunitaria Universidade Nasional Timor Loro Sa’e, loro-loron faan sigaru no pulsa hodi tulun inan-aman no tulun mos nesesidade eskola nian.
Etanisi-oan ne’e ho vizaun ida halo negosiu sustenta nesesidade moris loro-loron no-mos ba eskola, nune’e nia deside lori nia osan montante dolar 50, hodi sosa sigaru ho pulsa faan tutan bainhira iha oras livre nian.
“Ha’u rasik kria negosiante ida ho faan sigaru faan pulsa la’os barak liu, maibé ida ne’e mak nuudar estudante, ha’u nia prespetiva rasik ii ha’u nia hakarak rasik duni,ha’u halo ida nee tanba durante ha’u mai iha dili,durante ha’u eskola sustenta ba ha’u nia nessesidade la too,ha’u nia ferik katuas sira iha foho haruka osan mai mos dala ruma la too tanba nessesidade halo ita atende labele, tan ne’e hakarak ka lakohi nu’udar joven, ha’u tenke kria servisu ba ha’u nia an rasik, bainhira ha’u nia ferik katuas sira haruka osan mai mos ituan ba ha’u, ituan mos ba sira, para sira mos bele atende ba sira nia nessesidade,” Francelino haktuir.
Francelino dehan, loron dahuluk sama ain iha Dili hodi hala’o estudu, hanoin daruak mak tenke halo negosiu, uza fali osan rejistu nian hodi halo negosiu, hakarak atu sussesu la’os fasil tenke uza hanoin kreativu, halo rasik desizaun ida halo negosiu hodi sustenta ba eskola.
Negosiante neebe ha’u faan sigaru no pulsa ne’e primeiru ha’u mai iha Dili, ha’u nia talent duni iha negosiu, entaun ba dahuluk ha’u faan sigaru no pulsa ida nee,ha’u nia osan la iha duni, maibé halo maneira ida ha’u telefone ha’u nia bin, ha’u nia bin fo osan regis iha UNTL nian dolar 50, maibé regis UNTL halo mudansa ituan, entaun osan ne’e ha’u rai deit mos ladi’ak, dalan diak maka ha’u halo uluk negosius ida atu hetan fali porsentu hafoin bele rejistu UNTL,
Nia konta, Osan dolar 50 ne’e lori sosa hotu sigaru selop rua, iha tempu ne’eba sigaru LA selop ida kona dolar 15, masu ida dolar 2, sosa mos pulsa pakote ida dolar 20 hodi faan fali ba ida dolar ida, faan kuase semana tolu, osan funan no inan hanesan hotu ona, entaun osan funan mak lori ba rejistus, osan inan mantein halo negosiu too ohin loron.
Loro-loron faan sigaru ho pulsa ne’e, iha loron ida dala-ruma sorti diak, más dala ruma laiha, maibé negosiu hanesan talentu ida koko sorti de’it, loron ida dala ruma sa’e, dala ruma mos tuun, depende ba ema ne’ebé mak mai sosa sigaru ho pulsa, maibé fila husi eskola mak faan hetan rendimentu uituan de’it, más bainhira faan iha loron livre loron ida hetan dolar 100.
Estudante UNTL ne’e husu governu labele hasa’e presu sasán iha rai-laran tanba kbiit negosiante ambulante sira ladún sufisiente atu kontinua halo negosiasaun iha rai laran, tanba sasan agora karun liu, liu-liu sigaru, sebele governu hatun uituan presu atu hafasil konsumidor sira bele sosa sigaru husi negosiante sira.
“Ha’u hakarak rekomenda ba governu liu husi media karik ba ohin labele hasae ona, se karik bele hatun fila-fali para ami mos bele, ami estudante sira, ita nia moris ne’e la hanesan, balun hetan riku balun hetan kiak, labele hasa’e presu nesesidade báziku as hanesan loron matan,” Francelino hameno.
Jornalista : Arnaldo Nunes
Editor : Agapito de Deus
