Lafaek News—Inan faluk Ana Maria ho idade 78 hanesan kbi’it laek ne’ebé hela iha suku kuluhun aldeia Lao-Rai, aihan loro-loron depende de’it ba viziñu sira bainhira sente kabun hamlaha maske foti ain todan atu haka tba dere viziñu nia odamatan, maibé kabun obriga tenke dere odamatan viziñu husu aihan bikan ida hodi hatutan netikmoris iha oras 24 nia laran.
Iha oras meiu-dia no kalan sente dukur da-daun, maibé kabun hetok liután estomuk moras toba la dukur, hanesan umanu kriatura na’i maromak nian tenke simu netik hahán bikan ida iha loron ida hodi hatutan moris.
Faluk ne’e haktuir rasik, bainhira loron sente hamlaha halai ba husu viziñu sira nia etu-bikan ida hodi han bele tahan hamlaha ba loron ida, dala ruma toba hamlaha dei’it tanba hahán laiha.

Haree ba ekonomia jerál iha nasaun doben Timor, governu gasta osan kada tinan liu husi Orsamentu Jeral Estadu (OJE) ho montante ne’ebé boot, maibé rezultadu ema ida ka rua no grupu kiik sira mak goza, povu moris kontinua tane liman, durante tinan lima oitavu governu ne’ebé lidera husi ema ne’ebé uluk terus hamutuk ho povu iha ai-laram, maibé ukun ne’e nia rezultadu hamosu de’it paz pernisiozu, paz ba de’it ema ida rua mak sente no goza , maibé moris ho tane liman.
“Durante tinan naruk ona, ha’u moris hanesan ne’e de’it hau hamlaha ha’u halai ba viziñu sira hodi husu hahán,” Inan faluk Ana Maria ba lafaek news iha nia rezidénsia Kuluhun foin lalais ne’e.
Luta faluk Ana Maria, loro-loron la’o tamas ai viziñu sira nia uma hodi husu, ropa foer no bikan foer atu fase, nune’e bele hetan netik foos lata ida ka rua hodi lori mai uma, tein han iha oras kalan nian, maibé dala-ruma, viziñu la fo, faluk haan de’it etu bikan ida hodi selu serbisu ohin loron ne’ebé nia halo ba viziñu.
Fase viziñu sira nia bikan foer no hena foer, hodi bele hetan netik foos ituan balun lori mai hodi han,” katak faluk Ana Maria.
Faluk Ana Maria rekonese, uma ne’ebé nia hela da-daun, Padre Domingos Maubere mak halo oferese ba nia hodi hela, tanba nia uma rasik ai-tohan hanehan estraga iha tinan rua ba kotuk, ikus mai hetan ajuda husi Padre Maubere.
“Ministériu Solidariedade Sosial sira mos tun mai foti ona dadus kleur ona, maibé too agora la hetan resposta ruma husi governu, tan ne’e, ha’u nia hamlaha hamorok dalaruma Ha’u buka rasik lae viziñu mak tulun,” faluk ne’e konfesa.
Iha sorin seluk, Anita Magno Araujo nu’udar viziñu ne’ebé sempre tulun Avo Maria, haktuir katak, faluk Avo Maria, moris lor-loron susar tebes, hamlaha ba viziñu nia uma husu hahán ou ba servisu iha viziñu sira hodi hetan netik osan ruma hodi sosa foos haknaok hodi hatutan moris.
Avo Maria hela iha ne’e, durante tempu naruk nia laran ona, karik Avo Maria hamlaha sempre mai ami nia uma hodi husu etu bikan ida, ami mos sempre fo hahán ba nia bainhra nia hamlaha, Avo Maria mos dala ruma ema bolu ba servisu hanesan fase Ema nia roupa pois ema fo osan hanesan dolar rua ka tolu ba Nia entaun Nia uza fali osan ne’e Mak hodi hola hahan Maibe Laos lorloron Ema bolu Nia ba servisu Lae kada tempu balum no tempu balun la bolu,” haktuir Anita Magno Araujo ba Jornalista sira
Ho nune’e, Xefe aldeia Lao-Rai, Roberto da Costa Xavier rekoñese katak inan faluk Ana Maria hanesan kbi’it laek ida ne’ebé moris kleur ona ih aldeia Lao-Rai suku Kuluhun posto administratvu Nain feto municipio Dili.
“Ana Maria inan faluk ne’ebé kbi’it laek ne’e ho idade 78 ho idade ida hanesan ne’e labele buka moris hodi sustentan nian moris no nesesidade uma laran nian hanesan liman-ain estadu nian, ha’u aprezenta ona dadus ba ministériu kompetente tuun direta hodi foti dadus, maibé too agora la hetan resposta husi governu, tan ne’e too ohin loron Inan faluk Ana Maria moris depende ba viziñu sira.” Xefe aldeia Lao-Rai.
Autoridade lokal ne’e mos rekomenda ba governu foun atu tau matan hela ba inan faluk Ana Maria, nia moris tanba liu husi kbi’it laek sira ne’e mak imi hetan kadeira, se minstru ho deputadu ba tuur iha ne’eba mak resprezenta duni povu entaun tenke tau matan ba Inan Faluk Ana Maria
Jornalista : Mateus Felisberto De Deus
Editor : Agapito de Deus