Lafaek News—Manuel Maia hanesan ema ne’ebé laiha forsa buka osan ba sustentabilidade ekonomia uma laran, moris ho nia oan nain haat depende rai-henek mota Comoro ne’ebé labele tulun família nia nesesidade no sustenta oan sira nia eskola.
Ho situasaun ne’e, Manuel Maia dada iis la too, nune’e sakrifika oan nain haat la asesu eskola, maske labarik sira iha direitu asesu edulasaun ne’ebé hakerek nanis iha lei-inan konstituisaun RDTL artigu 59, labarik sira iha direitu asesu edukasaun, maske nune’e kondisaun ekonomia la favorese.https://www.lafaeknews.tl/kbiit-laek-manuela-triste-oan-nain-haat-la-asesu-eskola/
Ho grasa maromak nian, no orasaun husi inan kbiit laek Manuela Maia la monu leet ba rai, maromak no rai lulik tulun loke nai ulun sira liu-liu Ministériu Edukasaun lori duni kbiit laek Manuela nia oan ikun Tome de Deus asesu hikas eskola iha Eskola Báziku Filiál 5 de Maiu Comoro.
ME mos sei halo kampanha katak Timor oan hotu ho idade 6 to 19 ensino baziku obrigatorio tenke assesu ba iha edukasaun “inan-aman sira iha dever obrigatiriu labarik sira ho idade 6 ba leten tenke lori ba assesu edukasaun ne’e politika ne’e mos ko’alia iha konstituisaun artigu 59 , tan ne’e husu ba lider komunitáriu sira atu indentifika komunidade ne’ebé laiha kbiit atu lori oan ba eskola
Ministériu Edukasaun lidera hosi Diretor Jerál, Apolinario Serpa Rosa akomapania ho nia estrutura, tersa feira loron 18 fulan Marsu tinan 2025, dader lori direta kbiit laek Manela nia oan mane Tome de Deus ba Escola Ensino baziku Filial 5 Comoro Dili.
“Ami husi ekipa Ministériu Edukasaun mai halo vizita ba eskola EBF 5 Comoro, tan ne’e ho objetivu iha semana kotuk husi media Lafaek News indentifika ona alin ho naran Tome de Deus hela iha Beto Leste ho idade 8, seidauk assesu eskola no loron nia halimar de’it iha uma, mezmu ké nia mai tarde uitoan tama escola, la signifika labarik ne’e mak lakohi, maibé tamba sira nain rua nia ama mesak no nia katuas oan fila tiha ona, ho nune nia ama laiha posibilidade atu lori nia oan ba eskola,” Diretor Jeral Ministériu Edukasaun Apolinario ba Lafaek News hafoin lori Tome ba escola EBF 5 de Maiu Comoro,18/03/2025.
Diretor Jeral ME ne’e aprezenta mos família vulneravel ne’ebé nia oan la asesu escola Ministériu Edukasaun ho komprimísiu no komitmentu atu bele ajuda hosi lori ba escola
“Ita nia familia sira ne’ebé vulneravel liu balu hela ho aman, balun hela ho inan de’it ida ne’e ministreio iha komprimísiu no komitmentu atu bele ajuda hanesan ohin ita hotu haree ita nia alin Tome de Deus ne’ebé tempu liu ona atu rejistu no ita fo toleránsia too fulan Marsu bele mai matricula tan. “ hau husu ba inan aman sira ne’ebé hela besik iha EBF 5 de Comoro hasoru difikuldade ruma ho nune’e ami sei fo toleránsia iha fulan Marsu nia laran atu bele lori oan sira mai eskola,” DJ ME ne’e sublina.
Apolinario haktuir, iha konstitusaun RDTL artigu 59 hateten estadu rekuinese no garante sidadaun hotu nia direitu edukasaun no kultura nune’e mos harii sistema ensinu báziku universal Obrigatoria, ministériu edukasaun mos halo ona komunikasaun verbal ho MSSI atu fo mos bolsa da mãe ba Tome de Deus hodi bele ajuda kontinua nia escola.
Iha fatin hanesan koordenador escola Bázika Filial ( EBF) 5 de Comoro, Marselino Moniz, sente kontente tanba profesores nia servisu no kna’ar tanba despaixu ME sei prolonga rejistrasaun ba ensino báziku ho Pre-Sekundariu too fulan Marsu tinan 2025.
“ Hanesan alin Tome ne’ebé ohin hola parte ona iha aula, primeiru ano turma B no ita kontente simu, tanba ida ne’e ami nia servisu núdar mestre no mestra ba iha eskola ne’e mak ami nia kna’ar karik sei iha alin balun ne’ebé iha situasaun hanesan alin Tome ami sei prontu simu,” Koordinador EBF 5 Marselino Moniz reafirma.
Xefe aldeia Beto-Leste sente orgullu ba nia komunidade Manuela Maia nia oan ne’ebé hetan ona tulun husi Ministériu Edukasaun, hodi asesu ba edukasaun hanesan lider komunitaria Beto Leste suku Madohi, sente orgullu,
“Ha’u nia lomunidade Manuela nia oan konsege asesu ona ba edukasaun iha eskola 5 de Maio Comoro , hetan mos apoio husi parte sosial no agora da-daun ami halo hela prosesu ba tratamento bolsa de mãe nian,” dehan Xefe aldeia
Kbit laek Manela Maia sente orgullu no kontente tebes tan hetan ona tulun no apoiu ba nia oan Tome de Deus hodi assesu ba edukasaun
“Ha’u sente di’ak kontente no agradese ha’u mos agradese tebes ba media Lafaek News agradese mos ba ME ne’ebe tulun ona ha’u nia oan no agora nia bele eskola fale ona,”Manuel ko’alia ho hakraik-an.
Iha loron Sesta feira 14 fulan Marsu Tinan 2025, ekipa Ministériu Edukasuan lidera hosi Xefe Departamentu Administrasaun no jestaun Diresaun nasional ensinu Baziku Terezinha de Jesus Miguel no Koordinador Gabinete relasaun publika no protokolu. Alandino Godinho Sequeira ho nia ekipa foti dadus ba Tome de Deus ho nia inan Manuel Maia.
Nune’e, iha loron 16 Marsu 2025, ekipa ME lori kedan Tome de Deus ba Golgota Mall hodi sosa nia fardamentu eskola kompostu husi pasta, kaxa no faru mutin, tuir mai iha loron 18 fulan Marsu 2025, ekipa ME lideradu Diretor Jerál rasik lori Tome de Deus ba entrega iha eskola báziku filial 5 de Maiu hodi hahú ninia estudu.
Entretantu, parte Ministériu Solidariedade Sosial no Inkluzaun (MSSI) mos ajuda ona nesesidade báziku hanesan fos, mina no seluk tan ba familia kbiit laek Manuela Maia atu bele sustenta moris iha loron balun, kbiit laek Manuela Maia hatoo nia sentimentu haksolok ba média Lafaek News no Ministériu Edukasaun bele liberta ona nia husi susar no mukit realidade Tome de Deus ne’ebé lakon ona esperansa mosu fila fali ho esperansa foun.
Jornalista : Acacio Pinto/Domingas S. Beto
Editor : Agapito de Deus