OPINIAUN · 2 Apr 2021 08:11 ·

“Povu Timor Leste Entre Ameasa Hamlaha no Covid-19”


“Povu Timor Leste Entre Ameasa Hamlaha no Covid-19” Perbesar

Hakerek Na’in Floriano Soares,  Finalista, Institute Of Business (IOB), Fakuldade Information and Communication Tecnhology (ICT),  Departamentu  Teknik Informatika (IT).

Governu Estende serká sanitária ne’e, bazeia ba alterasaun projetu dekretu governu nian, ne’ebé máka aprezenta husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, kona-ba medidas ezekusaun deklarasaun estadu emerjénsia ne’ebé ho dekretu Prezidente Repúblika nú. 17/2021 iha 31 fulan marsu.

Nune’e Prezidente Repúblika dekreta estadu emerjénsia ba da-sanulu resin rua (12) ba loron tolu nulu (30) hahú husi tuku 00:00 iha abril 2021 no sei remata iha tuku 23:59 iha 2 Maiu iha teritóriu nasionál.

Tanba hetan aprova husi Parlamentu Nasiona ne’ebé liuhusi votasaun ba estensaun estadu emerjénsia ho votu a-favor 49, kontra 0, abstensaun 14. 

Haree ba situsaun ne’e katak, Governu lakohi nia povu sira sai vitíma ba pandémia Covid-19 iha nasaun Timor-Leste, maibé Governu haluha tiha katak, povu barak máka agora dadaun iha serka sanitária ne’e halerik liu ba “hahan” no liu-liu estudante sira tanba hela iha kost entaun tenke presiza, sosa hahan, sosa pulsa listrik no osan selu kost kada fulan. 

Konsekuénsia husi estensaun serká sanitária máka povu barak hamlaha tanba la hala’o atividade ekonómiku. Entau, governu tenke halo hodi responde ba povu nia nesesidade iha situasaun difisíl. 

Tuir lolos Governu tenke kria estratéjia diak liu mak antes atu implementa serká sanitária, haree uluk lai kondisaun povu nia moris, pur ezemplu fó subsídiu ba taxista, kondutor bemo, bus no sira ne’ebé servisu iha kompaña no estudante atu bele selu kost liuhusi fundu Covid-19 nian. 

Governu tenke aprosima banku para lalika kobra sira ne’ebé halo kreditu iha banku, liu-liu sira ne’ebé halo atividade negosiu kiik sira ne’e. 

Haree ba prezensa pandémia Covid-19 ne’ebé akontese iha mundu tomak no realidade hamate ona ema rihun ba rihun ho situasaun ida ne’e, máka governu deside implementa Estadu Ermerjénsia ba dala sanulu resin rua (12).

Nune’e, ho progresu ne’ebé máka governu liuhusi Ministériu Saúde (MS) esforsu nafatin hodi husu ba públiku atu mantein regras husi Organizasaun Mundiál Saúde nian (OMS) hanesan tenke uza máskara iha dalan públiku, fase liman ho sabaun no tenke kumpre distánsia sosiál.

Tan ne’e, Governu aplika tan Serká Sanitária iha kapitál Díli inklui mós munisípiu sira seluk hanesan Vikeke no Baukau no munisípiu Covalima-Bobonaru livre ona husi serka sanitária, maibé iha kapitál kontinu nafatin serká sanitária, tanba númeru kazu pozitivu Covid-19 kontinua aumena kada loron ho númeru ne’ebé máka a’as tebes.   

Antes Governu implementa serka sanitária tenke tetu didiak, tanba estudante sira husi munisípiu 12 no Rejiaun Administrativu Espesiál Oe-Kusse Ambeno (RAEOA) mai iha kapitál Díli atu buka matenek hodi ba iplementa matenek iha ida-idak nia munisípiu, la’ós mai hela metin iha kapitál Dili hanesan ho membru governu sira. 

Realidade ne’ebé máka akontese iha serká sanitária ne’e halo di’ak de’it ba membru Govenu no membru Parlamentu Nasionál (PN) tanba sira fulan-fulan simu saláriu signifika katak iha situasaun serká sanitáriu ne’e, sira hakmatek los no haan toba de’it iha uma, maibé povu mak kesi kabun loron kalan, a’at liu máka estudante sira hakarak fila ba ida-idak nia munisípiu, maibé seguransa liuhusi Polísia Nasionál Timor Leste (PNTL) la autoriza.

Ho situasaun ne’e, máka komunidade kbiit laek no estudante sira deside atu fila ba ida-idak nia knua hodi bele livre hosi hamlaha ne’ebé máka sira hasoru iha kapitáĺ Díli, maske estudante barak hato’o ona sira nia susar no terus ba públik liuhusi mídia nasionál sira, maibé governu kontinu “dukur”.

Iha komunidade barak ko’alia ona katak, Pandémia Covid-19 ne’e, seidauk hamate ema ida iha Timor-Leste, maibé hamlaha máka atu hamate fali ema, tanba ita sira moris ho vida negósiu ambulante no ai-leba ne’e atu hetan osan husi ne’ebé máka ita bele sustenta família loron-loron. 

Governu labele “dukur demais” tenke haree ona komunidade no estudante sira iha kapitál, tanba maiória mak kesi kabun ona, no laiha ona hahan, sé governu máka husik nia povu hamlaha to’o mate de’it oinsa ho dignidade Governu da-ualu nian.

Antes públika opiniun ne’e, hakerek na’in la reprezenta husi instituisaun mídia, maibé reprezenta hanesan estudante finalista husi Institute Of Business (IOB). #remata#

  

1,254 Views
Artikel ini telah dibaca 75 kali

Baca Lainnya

EMA VS KULTURA

25 July 2024 - 23:33

BABEUR BUROKRATISMO HANESAN DIABOLIS PROVOCATUS BA SISTEMA ATENDIMENTO IHA TIMOR-LESTE  

21 July 2024 - 12:36

Papél  Estudante  Kampeaun  Edukasaun Literasia  Dijitál  Timor-Leste

13 July 2024 - 12:53

Akórdaun Tribunal Rekursu VS Lei Indulto no Komutasaun Pena + Dekretu Prezidente Repúblika

3 April 2024 - 16:43

TEMPU  QUARESMA  OPORTUNIDADE  GOVERNANTE   PRÁTIKA  FRATERNIDADE   UMANU                                              

16 February 2024 - 14:28

 Produsaun Vida  Sosial No Sosiedade Ho Natureza

29 January 2024 - 11:45

Trending di OPINIAUN