Lafaek News—Diretór Nasionál Formasaun Profesionál kontinua, Manuel Magno informa, tinan akadámiku 2020 INFORDEPE seidauk bele fó graduasaun ba profesór kontradatu kursu bacharelatu hamutuk 2.662 tanba situsaun pandemia Covid-19
“Tanba Covid, iha 2020 sira prolonga tan semester ida maibé Krik iha 2021 ne’e mak laiha obstákulu ka impedimentu ruma entaun iha fulan juñu sira sei gradua,” dehan Diretór nasionál formasaun profesionál, Manuel Magno iha nia kna’ar fatin INFORDEPE Balide, tersa (02/02/2021)
Manuel esplika, kualidade profesor sira ne’ebé kestionável iha sosiedade sivíl nia matan, maibbé nia pate seidauk hatene sosiedade sivíl uza sasukat saida mak bele dehan profesór sira ladauk iha kualidade maibé lo-loos sasukat ne’ebé presiza uza mak haree ba graduasaun finalista estudante sira kada tinan
“Se ita dehan professór sira la kualidade entaun gradusaun ba estudante iha ezame finál kada tinan tenke menus husi pursentu 70, maibé na realidade kada tinan estudante pasa ezame final porsentu 95 ba leten, tanba ne’e bele dehan professór sira iha kualidade,” esplika nia
Nia argumenta, INFORDEPE servisu bazea ba kurikúlu no orsamentu, Iha 2019 antes covid-19 INFORDEPE konsege fó formasaun ba professór sira hamutuk 10 mill no kobre area hotu-hotu husi pre-eskolar to’o iha sekundáriu tékniku vokasionál, tuir dadus professor ne’ebé ativu hela ohin loron hamutuk 15.275 maibé INFORDEPE labele kobre sira hotu tanba orsamentu la sufisiete.
Tuir nia katak, sosiedade sivíl kestiona katak INFORDEPE fó formasaun semana ida ka rua de’it no fó sertifikadu, ne’e loos tanba formasaun ne’ebé oferese la’os formasaun inisial maibé ne’e formasaun kontinua no formasaun inisial ne’e professór sira hetan ona iha univesidade iha area edukasaun tan ne’e INFORDEPE só haforsa de’it iha area metodolójia, dominadu lingua, dominadu konteudu no tékniku oinsá atu hanorin.
Iha Instituisaun INFORDEPE, iha gabinete rua mak hala’o formasaun, ida gabinete formasaun akadémika haree liu ba professór sira ne’ebé iha de’it nivel sekundáriu no professór sira uluk tempu Portugues kuarta klase tuir fali formasaun akadémiku nível bacharlatu iha area edukasaun nian.
“Maibé ba sira ne’ebé lisensiatura ne’e ami fó de’it formasaun ba materia ne’ebé mak presija mak hanesan siensia ezatas, matemátika, fízika, kímika, biolójia hamutuk ho materia foun hanesan, jeolojia no materia tékniku,” tenik nia
INFORDEPE labele embraze eskola hotu, tanba kestaun orsamentu hanesan tinan kotuk orsamentu bo’ot uituan, maibé tinan ida ne’e sira hetan de’it $300 mill, tan ne’e la konsege kobre professór 15 mill ne’ebé espalla iha iha munisípiu hotu.
Tanba ne’e iha tinan ne’e INFORDEPE sei fokus ba disiplina jerais ba professór sira iha sekundáriu jerál no tékniku vokasionál no sira sei la kobre eskola hotu-hotu no sei sentraliza de’it iha Dili tanba kestaun orsamentu la sufisiente.
Ensinu báziku hanesan primeiru, segundu no terseiru sikulu professór kuaze 11 mil, profesóres no osan aloka ba ensinu báziku 150 mill de’it, nune’e sira só bele haree de’it ba materia prioridade ne’ebé profesór sira hetan difikuldade bazea ba peskiza ne’ebé halo husi gabinete peskiza monitorizasaun avaliasaun.
Jornalista : Felisberto da Costa Fernandes
Editora : Nelya Barros
