Lafaek News-Governu konstitusional da-sia lideradu Kay Rala Xanana Gusmão, nomea hikas eis vise Ministru Finansas Helder Lopes ba assume kargu Governador Banku Central Timor Leste.
Iha serimonia posse ba governador BCTL foun, Primeiru Ministru Governu da-sia, Kay Rala Xanana Gusmão, hateten se laiha setór finanseiru re-efisiensia no efikasia sei labele defende interese nasional projeta Timor Leste ba oin no kria kondisaun dignu ba povu.

“Sé laiha setor finanseiru re-efisiente no efikasia, ita sei labele defende interese nasionais, tanba ne’e Governador Banku Central Timor-Leste, sesante kompriende responsabilidade ida ne’e no ita fiar katak governador foun mós sei fó kontinuidade ba ligadu ida ne’ebé Dr. Abraõ husik hela, tanba ne’e ba relasaun entre governu Timor-Leste ho Banku Central, ohin governador foun temi ona iha aspirasões konkreta rua ne’ebé habadak ho liafuan rua katak, independensia ho kooperasaun, husi relasaun saudável entre instituisaun rua estadu, governu ho banku maka sei hasa’e presisu estadu Timorense nian, susesu nasaun nian no futuru Timoroan nian bao in,” Kay Rala Xanana Gusmão afirma.
Xefe Governu ne’e dehan, Banku Central Timor-Leste (BCTL) nu’udar pasu importante ida governador foun sai hanesan regulador finanseiru fundamental tebes ba konsolidasaun iha setor ekonomia nasional, konsolidasaun estadu de direitu ida nian sei labele halo bainhira laiha instituisaun kredibilidade ida ne’ebé responsabiliza ba sistema finanseiru no halo jestaun ba fundu petroléu hanesan soin nasional.
“Halo jestau ho transferénsia no independensia, tan ne’e hakarak hato’o konfiansa tomak ba governador foun atu dezempeña ninia papél ho responsabilidade hanesan ema ne’ebé simu kompremisiu servisu públiku ida nian hodi garante estadu no garante povu, hakarak mós hato’o agradesimentu no apresia bo’ot tebtebes ba, Abraõ Bascoselhos, ne’ebé lidera ho empenu total profesionalismu duni no integridade hodi lidera instituisaun importante ida ne’e iha tinan sanulu resin rua nia laran,” Kay Rala Xanana Gusmão sublina.
Xanana dehan, dalan naruk ne’ebé Timor ultrapasa ona desde kriasaun hatur hela bankaria pagamentus no transformasaun, husi ida ne’e iha tinan 2011 Banku Central Timor-Leste, hahú nia servisu ho di’ak tebes iha, Abrão Vasconselhos, nia jestaun, ida ne’e hanesan matorasaun demokrátika iha estadu ne’e rasik, ne’ebé hanesan sesaun de kontes ba transperensia no independénsia, hanesan mós fatór xave ba estadu direitu demokrátika ne’ebé la’o tuir objetivu nasionais dezenvolvimentu setor ekonomikus no sosiais.

Entretantu governador foun Banku Central Timor-Leste, Elder Lopez, haktuir, imensu no rekoñesimentu hato’o ba membru konsellu administrasaun sesante no ba sira ne’ebé sei ativu nomós ba funsionarius tomak ba kontribuisaun bo’ot ne’ebé ita bo’ot sira fó ona, tanba ne’e ita hamutuk hodi kontinua hadia no desenvolve banku central Timor-Leste nu’udar instituisaun ne’ebé atua nia politika no programa ofinindependente, professional no integridade ba desenvolvimentu setor finanseiru ne’ebé seguru, efisiente, inkluzivu, kompetetivu no sustentavel hodi fasilita desenvolvimentu no kresimentu sosiu-ekonomiku iha Timor-Leste.
“Elder Lopes, agradese ba Primeiru Ministru, ne’ebé depozita ona konfiansa ba atan nia atu lidera Banku Central Timor-Leste ba mandatu tinan 6, tanba ne’e kna’ar ne’ebé ohin atan nia simu sei hala’o ho professional, responsabilidade, integridade no dedikasaun bo’ot, hato’o mós agradese ba governador sesante Dr. AbraoVasconcelhos, ba ita bo’ot nia matenek no dedikasaun hodi lidera ona instituisaun ne’e, hahú husi BPL, transforma ba Banku Central Timor-Leste , tanba ne’e ita bo’ot fó ona imensu kontribuisaun ba dezenvolvimentu Banku Central Timor-Leste no ba desenvolvimentu setor finanseiru iha ita nia rai doben Timor-Leste”. Elder Lopez agradese.
Governador foun Helder Lopez dehan, Banku Central Timor-Leste hetan mandatu husi estadu atu halo politika monetaria no dezenvolve setor finanseiru, ho objetivu atu mantein estabilidade presu iha rai laran haburas no mantein Sistema finanseira bazeia ba prinsipiu merkadu livre no suporta politikas ekonomikas governu nian, tanba ne’e iha ambitu ida ne’e atan hau sita Maun-Bo’ot Xanana Gusmaõ, nia mensajen ne’ebé tau iha dukumentu planu mestre ba dezenvolvimentu setor finanseiru iha Timor-Leste, hatete dezenvolvimentu setór finanseiru labele separa husi dezenvolvimentu ekonomia en-jeral, tanba sira iha interdependénsia.
“Tanba ne’e setor finanseira atu kontribui ba objetivu desenvolvimentu Timor-Leste nian ne’ebé estipula iha planu estratejiku dezenvolvimentu nasional 2011-2030,, tanba ne’e papel importante tolu husi setor finanseiru hodi suporta dezenvolvimentu sósiu-ekonómiku no moris di’ak povu nian maka, fasilita mobilizasaun rekursus finanseiru ka sai intermediáriu husi poupansa, tantu poupansa nasional no internasional ba investimentu no konsumu ne’ebé hamosu proventu bo’ot, fornese sistema no servisu pagamentu ne’ebé di’ak hodi fasilita atividade ekonómikas ba povu nia moris nomós fornese produtus no servisus finanseirus ba ajentes ekonómikas uma kain no individus sira atu maximiza retornu no minimiza ka evita risku,”Elder Lopes hakotu.
Observasaun lafaek news iha serimonia tomada depose ba governaór foun ba Banku Central Timor Leste, partisipa husi vise Primeiru Ministru Mariano Assanami Lopez, Francisco Kalbuady Lay ho membru governu sira, inklui funsionáriu BCTL.
Jornalista : Crispin de J. Amaral.
Editor : Agapito de Deus