Lafaek News–Diretor Forum ONG Timor-Leste (FONGTIL), Valentim da Costa Pinto hatete,Media Brefing n ee realiza hodi hasae koñesimentu media, ho sosiedade sivil atu bele halo advokasia ba guvernu foun no parlamento nasional kona-ba isu ha justisa klimátika iha sosiedade Timor-Leste

Valentim akresenta katak, Timor Leste hanesan nasaun ida ne’ebé sempre hasoru afeitasaun hosi Alterasaun klimátika

“Objetivu ne’ebé ohin ita hamutuk iha ne’e atu hasa’e koñesimentu jornalista sira nian kona-ba justisa klimatiku, iha ne’ebé média no sosiedade sivil bele halo advokasia ba governu foun no Parlamentu Nasional ba isu hanesan justisa klimátika iha sosiedade Timor-Leste,” dehan Valintim.

Objetivu prinsipal husi brefing média ida ne’e, hakarak integra ba jornalista, atu bele apár didiak kona-ba asuntu justisa klimátika, tanba Timor-Leste hanesan nasaun ida ne’ebé hetan barak liu iha afetasaun husi alterasaun klimátika, iha Timor ita la’os sai autór ba justisa klimátika, maibé hanesan nasaun ne’ebé iha kontribuisaun bo’ot ba alterasaun klimátika, tanba prátika ne’e rasik mai husi nasaun sigante ka nasaun bo’ot sira ne’ebé iha indústria bo’ot hodi halo produsaun makas afeta ba nasaun ki’ik sira hanesan Timor.

 “Ita hakarak husu ba maluk sira hanesan média, atu bele komprende ida ne’e, hodi bele ajuda oinsá mak bele husu responsabilidade, liu-liu fó korajem ba ita nia estadu no governu hodi husu ba nasaun bo’ot sira ne’ebé mak iha volume produsaun bo’ot, atu nune’e sira iha responsabilidade kona-ba alterasaun klimátika, atu nune’e labele fó todan ka husu responsabilidade ba nasaun ki’ik sira,” nia salienta.

Tanba ne’e Timor Leste hakarak husu justisa ba nasaun bo’ot sira ne’e, atu nune’e nasaun bo’ot sira tenki konsiente,, tanba prátika ne’e mai husi sira, la’os mai husi nasaun ki’ik sira.

“Tanba ne’e mak ita iha situasaun ida hakarak ajuda ita nia nasaun, liu-liu ba ita nia povu, atu nune’e bele komprende no iha kapasidade halo medigasaun, atu nune’e ita bele adapta ona, tanba ita la iha dalan seluk, ita tenki adapta ona ho mudansa sira ne’e, maibé ita kontinua husu ba nasaun bo’ot sira tenki iha responsabilidade kona-ba pratika sira ne’e”, Valentim da Costa Pinto dehan.

 Sorin seluk Diretor OXFAM, Lucio Xavio, haktuir katak, ko’alia kona-ba justisa klimátika ka mudansa klimátika iha kontextu justisa klimátika nian, liuhusi oportunidade ne’e atu fahe hamutuk ho jornalista sira kona-ba impaktu mudansa klimatikta iha Timor-Leste, nune’e mós buka dalan oinsá hodi hatenekona-ba Timor-Leste nia kondisaun rasik, liu-liu iha mudansa klimátika ne’e rasik.

“Ita buka hatene kona-ba impkatu husi mudansa klimátika ne’e rasik, tanba Timor-Leste nia asaun loloos mak saida hodi hasoru mudansa klimátika, hanesan nasaun ne’ebé ki’ik, tanba ita hanesan nasaun ne’ebé ki’ik dala barak ita hetan impaktu husi mudansa klimátika ne’e rasik, tanba ne’e ita kontinua servisu ba ida ne’e, liu-liu dadus sira ne’ebé ita hetan husi mudansa klimátika hodi afeta komunidade sira lakon sira nia produsaun ka hamenus sira nia produsaun, no balu lakon sira nia hela fatin to’o balu lakon vida. Lucio Xavio salienta.

 Nia afirma, hanesan Timor-Leste bele halo asaun konkreta sira iha rai-laran hodi halo adapta impaktu husi mudansa klimátika ne’e rasik, maibé lolos metigasaun atu redus sira nia emisaun ne’e lolos nasaun bo’ot sira tenki hola asaun konkreta mós iha sira nia rai, la’os liuhusi sira nia finansiamentu de’it, tanba finansiamentu sei la nato’on no sei la to’o atu resolve problema kona-ba mudansa klimátika, tanba OXFAM, rasik halo hela estudu balu kona-ba kudansa klimátika liga ba nia kualidade, iha dadus balu ne’ebé OXFAM hetan iha nasaun bo’ot sira ka nasaun rikeza sira, ema sira ne’ebé riku sira nia kontribuisaun ba emisaun ne’e entre 50 o’o 60%.

 Jornalista : crispin de J. Amaral

Editor         : Agapito de Deus